Arabuluculuk, Tahkim ve Diğer Çözüm Yolları Arasındaki Hiyerarşi
Taraflar arasında bir tahkim sözleşmesi varsa veya özel bir kanun başka bir çözüm yolunu zorunlu kılıyorsa, dava şartı arabuluculuğun hukuki durumu ne olur?
Yasal Düzenleme: HUAK Madde 18/A Fıkra 18
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun (HUAK) 18/A maddesinin 18. fıkrası, bu konudaki hukuki çerçeveyi net bir şekilde çizmektedir:
"Özel kanunlarda tahkim veya başka bir alternatif uyuşmazlık çözüm yoluna başvurma zorunluluğunun olduğu veya tahkim sözleşmesinin bulunduğu hâllerde, dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin hükümler uygulanmaz."
Bu hüküm, uyuşmazlık çözüm yolları arasında bir "öncelik" veya "istisna" durumu yaratmaktadır. Kanun koyucu, tarafların iradesiyle belirlenen tahkim yolunu veya özel kanunlarla zorunlu kılınan diğer çözüm mekanizmalarını, genel bir dava şartı olan arabuluculuktan üstün tutmuştur.
Uygulamadaki Anlamı
Tahkim Sözleşmesinin Varlığı
Eğer taraflar, aralarındaki sözleşmeye uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözüleceğine dair geçerli bir madde (tahkim şartı) eklemişlerse, bu uyuşmazlık için dava şartı arabuluculuğa başvurulmaz. Taraflar doğrudan tahkim sürecini başlatmalıdır.
Kanuni Zorunluluk Hali
Örneğin, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu uyarınca Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvuru zorunluluğu olan bir uyuşmazlıkta, dava şartı arabuluculuğa gidilmez. İlgili özel kanunun öngördüğü yol (bu örnekte Sigorta Tahkim Komisyonu) izlenir.
Bu düzenleme, tarafların irade serbestisine saygı göstermekte ve uyuşmazlığın niteliğine en uygun çözüm yolunun işletilmesini sağlamaktadır. Dava açmadan önce, taraflar arasındaki sözleşmelerin ve uyuşmazlık konusuna ilişkin özel kanun hükümlerinin dikkatle incelenmesi, bu nedenle büyük önem taşımaktadır.
Doğru Çözüm Yolunu Belirleyin
Bir uyuşmazlıkta izlenecek hukuki yolun yanlış seçilmesi, ciddi hak kayıplarına neden olabilir. Dava, arabuluculuk veya tahkim arasında doğru stratejiyi belirlemek için uzmanlığımızdan faydalanın.
Strateji Danışmanlığı Alın