TERKİ BULUNAN PARSELDE DÜZENLEME ORTAKLIK PAYI (DOP) KESİLMESİ

İmar parselleriyle kadastro parselleri şekil olarak aynı olmadıklarından, imar ve kadastro parsellerinin bire bir çakışması beklenemez. Dolayısıyla da imar plânına göre imar parselini oluşturabilmek için, kadastro parsellerinden bir kısım yerin yola terk edilmesi (ya da yoldan ihdası) gerekebilir.

İmar Kanunu’nun 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi Ve Arsa Düzenlenmesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 11. maddesinin 3. fıkrasında, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785-1605 sayılı İmar Kanununun 39. maddesine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranını % 35’e (5006 sayılı Yasa gereği %40’a) tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabileceği, hükme bağlanmıştır.

Uygulama Yönetmeliğinin 11 inci maddesi; “Evvelce yapılan düzenlemeler dolayısıyla düzenleme ortaklık payı veya bu maksatla başka isimle bir pay alınmış olan arazi ve arsalar bu ortaklık payı hesabına katılmaz.Ancak, taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerine, mülga 6785 – 1605 sayılı İmar Yasasının 39’uncu maddelerine göre daha önce ifraz edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alınan terk oranı %40’a tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınabilir.” hükmündedir.

3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca düzenlemeye tabi tutulan yerlerin ihtiyacı olan yol, meydan, park, otopark, çocuk bahçesi, yeşil saha, cami ve karakol gibi umumi hizmetler için düzenleme ortaklık payı alınabilecek olması karşısında yol veya yeşil alan için yapılan terklerin de amacı aynıdır. Her ne kadar adı hibe bile olsa yeşil alan için yapılan terkler de kamu alanı için yapılan terkle aynıdır. Yukarıda anılan yönetmelik hükmünde tevhid ve ifraz sırasında yapılan terkin niteliğinden söz edilmese bile ilk parsellerin tevhid ve ifrazı sırasında yapılan hibeler de daha sonra alınacak düzenleme ortaklık payından düşülmesi gerekir.

Uygulama Yönetmeliği 11/3 üncü maddedeki ifadeye göre; Daha önce bedelsiz yola terk bulunan taşınmazların ilgilisinin talepleri ile %35’e (5006 sayılı Yasa gereği %40’a) tamamlanır. Peki bu durumda ilgilisinin talebi olmazsa fark alınamayacak mıdır ya da daha önce bedelsiz olarak terk edilen miktar mutlaka %40’a tamamlanacak mıdır?

Düzenleme sahasında bulunan taşınmazlardan daha önce belirli bir miktar yola terk edilmiş olsa bile yine de DOP alınması gerekir. Danıştay kararlarında, ilgilisinin talebi olmazsa alınamaz şeklinde bir belirtim de bulunmamaktadır. (Danıştay 6.Dairesinin 28.08.1990 tarih, E.1989/801,K.1990/477 sayılı kararı)

Her ne kadar Uygulama Yönetmeliğinin 11 inci maddesinde, daha önce alınmış terk oranını %40’a tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınacağı belirtilmiş olmasına karşın, bunun önceki terk oranının, o düzenleme alanındaki DOP oranına tamamlayan fark kadarı alınır. Yani daha önceki bedelsiz terk oranı %17 olsun, bu bölgede yapılan 18 uygulamasında DOP oranı %29 ise; bu parselden %12’lik bir kesintinin daha yapılması ile yetinilir.

Bu kural Danıştay kararlarıyla da teyit edilmektedir. Mesela, “Daha önce ifraz edilen taşınmazın yeniden parselasyon işlemine tabi tutulması halinde, önceden alınan düzenleme ortaklık payının dikkate alınarak, parselin ilk ifrazında alınan terk oranını %40’a tamamlayan fark kadar düzenleme ortaklık payı alınması doğru olup, aksi yöndeki mahkeme kararında isabet bulunmamaktadır.” (Danıştay 6.Dairesinin 19.10.1992 tarih, E.1991/312, K.1992/3774 sayılı kararı)

Kesinti; parselin, bedelsiz terk öncesi yüzölçümü üzerinden yapılır.