Türkiye Azil Sistemi: TBK, Tapu Sicili Tüzüğü Ve 2025/6 Sayılı Genelge Çerçevesinde Tam Uygulama Rehberi
TÜRKİYE AZİL SİSTEMİ: TBK, TAPU SİCİLİ TÜZÜĞÜ VE 2025/6 SAYILI GENELGE ÇERÇEVESİNDE TAM UYGULAMA REHBERİ
Türkiye’de vekâletten azil uzun yıllar mevzuat–uygulama arasında bölünmüş, tapu işlemlerinde vekilin azledildiğinin görünürlüğü ciddi karışıklıklara yol açmıştı. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün 2025/6 sayılı Genelgesi ile bu dağınıklık bitmiş, “Türkiye Azil Sistemi” adıyla yeknesak, ülke çapında işleyen bir sistem kurulmuştur.
Bu yazı;
- TBK m. 42 ve 512,
- Tapu Sicili Tüzüğü m. 12 ve 77,
- 2025/6 sayılı Genelge
birlikte değerlendirilerek hazırlanmıştır.
1) Azlin Hukuki Niteliği – TBK Çerçevesi
TBK m. 42 ve 512, azlin hukukî temelini şu şekilde kurar:
Herhangi bir süreye, sebebe, şekle, karşı taraf rızasına bağlı değildir.
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre azil, ileriye etkili olarak vekâlet ilişkisini sona erdirir.
Vekâlet veren tek irade beyanıyla vekâleti tamamen sona erdirebilir.
Temsil yetkisi üçüncü kişilere bildirilmişse, azlin geçerliliği de onların bilmesine bağlanır (TBK 42/son).
Bu çerçevede tapu müdürlüklerine bildirim, üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmenin zorunlu yoludur.
2) Türkiye Azil Sistemi Nedir? (Genelge 2025/6)
“Aziller sicilinde yeknesaklığı sağlamak amacıyla Türkiye Azil Sistemi uygulamaya alınmıştır; bu sistemle WebTapu veya herhangi bir tapu müdürlüğünden aziller siciline işlenen azillerin tüm tapu müdürlükleri tarafından görülmesi sağlanmıştır.”
Bu düzenleme ile:
- ✓ Tek bir tapu müdürlüğüne yapılan azil, artık ülke genelinde tüm tapu müdürlüklerinde görünür.
- ✓ Fiziki aziller sicilinden dijital ve merkezi sicile geçilmiştir.
- ✓ Noterden gelen aziller de otomatik olarak sisteme işlenir.
Uygulamadaki en büyük sorun — “şu tapuda gözüktü, bu tapuda görünmedi” karmaşası — kesin biçimde ortadan kalkmıştır.
3) Azil Nasıl Bildirilir? — Şekil ve Usul (Genelge Madde 2)
A Noter veya Konsolosluk Üzerinden Azil
Noterlikçe düzenlenen azil belgesi herhangi bir tapu müdürlüğüne gönderildiğinde, müdürlük bunu aziller siciline kaydetmek zorundadır.
B Tapu Müdürlüklerine Bizzat Başvuru
Vekalet verenin şahsen başvurması yeterlidir.
Vatandaş WebTapu’ya yönlendirilmez, işlem doğrudan yapılır.
- Ad–soyad, TCKN/YKN
- Azlin hangi vekilleri kapsadığı
- Hangi vekaletnamelere ilişkin olduğu
- Vekaletnamenin noteri, tarihi ve yevmiye numarası
- Birden fazla taşınmaz varsa azlin kapsamı
C WebTapu Üzerinden Azil
EN KRİTİK HÜKÜM:
WebTapu üzerinden yapılan azil, azil talebi tarihinden önceki TÜM vekaletnameleri kapsar.
Bu çok geniş kapsamlı ve kesin bir sonuç doğurur.
Yani malik WebTapu’dan bir tıkla tüm vekillerini düşürebilir.
D Azlin Kapsamı
“WebTapu veya bizzat tapu müdürlüğüne yapılan azil iradesi sadece tapu sicili işlemlerini kapsar.”
Yani azil, avukat–müvekkil ilişkisindeki vekaletnameyi veya banka–noter işlemlerini otomatik olarak sona erdirmez.
4) Aziller Siciline Kayıt — TAKBİS Entegrasyonu (Genelge Madde 3)
Tapu Sicili Tüzüğü m. 12 ve 77’ye uygun olarak:
- ✓ Azil belgesi geldiği anda tarih–saat–dakika yazılarak sisteme işlenir.
- ✓ Sicil artık tamamen elektronik ortamda (TAKBİS) tutulur.
- ✓ Azil belgeleri 2019/12 sayılı Arşiv Hizmetleri Genelgesine göre saklanır.
- ✓ Fiziki aziller siciline kayıt yapılmaz.
Bu, uygulamada büyük devrimdir; zira fiziki sicillerdeki gecikmeler artık ortadan kalkmıştır.
5) Hangi Azil Talepleri Karşılanmaz? (Genelge Madde 4)
Bu bölüm uygulamada çok önemlidir. Genelge çok sert hüküm koyuyor:
Faks, mail, posta, dilekçe, mektup ile yapılan azil talepleri kesinlikle işleme alınmaz.
Genel Müdürlük veya Bölge Müdürlüklerine şahsen yapılan başvurular da kabul edilmez.
Sebebi: kimlik doğrulaması yapılamaz → sahtecilik riski vardır.
Ayrıca:
• “Benim adıma bizzat gelmeden işlem yapılmasın” talepleri azil sayılmaz.Bu durumda vatandaşa WebTapu’dan “bizzat gelmeden işlem yapılamaz beyanı” tesis edebileceği bildirilir.
6) Azil Kontrolü Nasıl Yapılır? (Genelge Madde 5)
Genelge, uygulamada kafa karışıklığını bitiren çok kritik iki tarih getiriyor:
01.01.2023’ten Önce
vekaletnamelerde:
Hem fiziki aziller sicili hem elektronik kayıt kontrol edilir.
01.01.2023’ten Sonra
vekaletnamelerde:
Sadece elektronik aziller sicili (TAKBİS) kontrol edilir.
Yabancılar Açısından
Hem elektronik hem fiziki sicil birlikte kontrol edilir.
7) Azil Geri Alınabilir mi? — Çok Önemli (Genelge + TBK)
Azil “bozucu yenilik doğuran işlem” olduğu için:
Aynı kişiye yeniden yetki verilmek isteniyorsa yeni bir vekaletname çıkarılması gerekir.
Bu, özellikle kentsel dönüşüm, arsa payı karşılığı inşaat, arabuluculuk vekaletleri gibi alanlarda büyük önem taşır.
8) Yeni Sistem Neleri Değiştirdi? – Uygulamadaki Etkiler
Türkiye Azil Sistemi ile:
Artık bir müdürlükte azledilmiş bir vekil, başka müdürlükte işlem yapamaz.
Merkezi ve güvenli bir sicil kuruldu.
Artık vatandaş istediği an, hiçbir aracıya gerek kalmadan vekilleri düşürebilir.
Müteahhit–malik–arazi sahibi ilişkilerinde özellikle toplu kentsel dönüşüm projelerinde büyük risk meydana geldi. Bir kişinin azli nedeniyle onlarca yüzlerce kişinin oluşacak olası mağduriyet riskleri meydana geldi.
Bu hususa ilişkin eleştirel ve çözüm önelerini içeren yazımız için lütfen buraya tıklayınız.9) Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Etkisi
Bu kısım sizin uzmanlık alanınız olduğu için biraz daha derinleştiriyorum:
Bu, müteahhitlerin “maliklerin rızası varmış gibi” işlem yapmasının önüne geçiyor.
10) Sonuç: Uygulama Artık Basit, Hukuki Çerçeve Çok Net
2025/6 sayılı Genelge, TBK’nın teori dünyasını, Tapu Sicili Tüzüğü’nün teknik hükümlerini ve WebTapu’nun dijital altyapısını tek sistemde birleştirmiştir.
Ortaya çıkan yapı:
bir Azil Sistemidir.