Miras Hukuku Ve Davaları Yol Haritanız: Veraset İntikali

Veraset İntikali Nedir ve Neden Zorunludur?

Veraset intikali, hukuki anlamda, vefat eden bir kişinin (muris) para, gayrimenkul, araç gibi tüm mal varlığı hak ve borçlarının, kanuni veya atanmış mirasçılarına geçmesi işlemidir. Bu süreç, Medeni Kanunumuzda düzenlenmiştir ve mirasçıların, miras üzerinde yasal hak sahibi olabilmeleri için tamamlanması zorunlu bir dizi adımdan oluşur.

Kritik Bilgi:

Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) olmadan, mirasçılar vefat eden kişinin bankadaki parasına dokunamaz, evini satamaz veya arabasını devralamaz. Bu belge, tüm sürecin "anahtarıdır".

Veraset İntikal Sürecinin 4 Temel Aşaması

Süreci daha anlaşılır kılmak için dört ana başlıkta inceleyebiliriz:

1. Aşama: Mirasçılık Belgesi (Veraset İlamı) Alınması

Bu, kimlerin mirasçı olduğunu ve mirastan ne kadar pay alacaklarını gösteren resmi belgedir. İki farklı yerden temin edilebilir:

A) Noterlikten Mirasçılık Belgesi Almak (Hızlı Yol)

Aşağıdaki şartların tamamı sağlanıyorsa, herhangi bir mirasçı tek başına notere başvurarak bu belgeyi hızlıca alabilir:

• Miras bırakan (müteveffa) ve tüm mirasçılar Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmalıdır. (Yabancılık unsuru, çifte vatandaşlık veya Mavi Kart durumu varsa mahkeme gerekir.)
• Mirasçılar arasında evlatlık ilişkisi bulunmamalıdır.
• Mirasçılar arasında gaiplik (uzun süredir haber alınamama) kararı olan kimse olmamalıdır.
• Miras bırakanın bir vasiyetnamesi veya miras sözleşmesi bulunmamalıdır.

B) Sulh Hukuk Mahkemesi'nden Veraset İlamı Almak (Zorunlu Yol)

Noterden belge alınmasına engel bir durum varsa, mirasçılardan birinin, vefat eden kişinin son yerleşim yerindeki Sulh Hukuk Mahkemesi'ne başvurması gerekir. Şu durumlarda mahkeme zorunludur:

Bu süreçler daha karmaşık olduğundan, bir avukat aracılığıyla takip edilmesi hak kayıplarını önleyecektir.

2. Aşama: Veraset ve İntikal Vergisinin Beyanı ve Ödenmesi

Mirasçılık belgesi alındıktan sonra, mirasçılar vefat eden kişinin mal varlığını gösteren bir "Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi" hazırlayarak ilgili vergi dairesine sunmak zorundadır. Bu beyannameye dayanarak, devlet tarafından belirli oranlarda bir vergi tahakkuk ettirilir. Bu verginin ödenmesi, intikal işlemlerinin devamı için şarttır.

3. Aşama: Tapu ve Diğer Varlıkların İntikali

Vergi ödendikten sonra, miras kalan varlıkların mirasçılar adına tescil edilmesi gerekir:

• Taşınmazlar (Ev, Arsa vb.): İlgili Tapu Müdürlüğü'ne başvurularak, taşınmazın mirasçılar adına "iştirak halinde mülkiyet" veya "müşterek mülkiyet" olarak tescili sağlanır.
• Bankadaki Mevduat: Mirasçılık belgesi ve vergi dairesinden alınan "ilişiği yoktur" yazısı ile bankaya başvurularak para çekilebilir veya hesaplar devralınabilir.
• Araçlar: Noterlikler aracılığıyla aracın tescili mirasçılar adına yapılır.
• Hisse Senetleri ve Şirket Hisseleri: Ticaret Sicil Müdürlüğü ve ilgili aracı kurumlarda gerekli devir işlemleri yapılır.

4. Aşama: Borçların Durumu ve Mirasın Reddi

Unutulmamalıdır ki, miras sadece mal varlıklarından değil, aynı zamanda borçlardan da oluşur. Mirasçılar, vefat edenin borçlarından da şahsen sorumludur. Eğer tereke (miras) borca batıksa, yani borçlar varlıklardan fazlaysa, mirasçılar yasal süre olan 3 ay içinde "mirasın reddi" (redd-i miras) davası açarak bu borçlardan kurtulabilirler.