Kentsel Dönüşümde Rant İyi Ve Teşvik Edici Bir Şeydir Ama Dürüstçe Elde Edilirse

Rant deyince hep olumsuz bir imge uyanıyor insanımızda. Ancak rant yani ''kâr'' olmadığı taktirde hiçbir müteahhit hayır amacıyla ev yenileme işine girmeyecektir.

İçinde bulunduğumuz dönemde ekonomik koşullar nedeniyle artan üretim fiyatlarının karşısında bir de satış yapılabilmesi için fiyatların düşürülmesi gündemde olduğu için konuşulan rant anlamını yitirdi. Zira vatandaşın alım gücünün ve hızının üstünde üretilen fazla konutlar nedeniyle fiyat politikalarında istikrarsızlar başladı.

Şimdilerde müteahhitlerin zarar etmeye başlaması nedeniyle nakit sahibi yatırımcılar neredeyse imalat fiyatına yer toplamaya başladılar.

Bu surette karlılığın düşmesi nedeniyle müteahhitler eskisinden daha seçici, net ve agresif olmaya başladılar. Bu nedenle bazı lokasyonlarda klişeleşen paylaşım oranlarına artık müteahhit bulunamaz oldu. Gelinen noktada hep eleştirilen rant kavramını, müteahhitlere hem devlet hem de arsa sahipleri sağlamak zorunda kalmaktadır. Bu yorum her lokasyon için geçerli değildir elbette. Ama büyük alanlarda bu sorun artık önümüzde bir gerçeklik halini aldı. Bu bakımdan hayatın gerçekleri çerçevesinde, belediyenin alt yapısının gelişimine katkı sağlayan, çevreye duyarlı olarak yapılan, kamunun iş gücünü azaltan, trafiğe olumlu etkisi olan yerler hariç olmak üzere belirli bir yere ve benzeri olamayacak mahiyette imtiyazlar sağlanmamalıdır.

Rant, ada bazlı dönüşümlerde veya birbiri ile etkileşimi olacak adalar bazlı dönüşümlerde alt yapı imkanlarının müteahhitlere ödev olarak verilmesi ile her daireye bir değil en az 2 tapuya kayıtlı açık/kapalı otopark zorunluluğu verilmesi ile, caddelerde otopark oluşmasını önleyecek mahiyette, çevreye olumlu katkı sağlayan hiç değilse zarar vermeyen veya çöp atıklarının geri dönüşüme uygun ve kirliliğe sebep olmayacak şekilde bir profesyonellikte organize edildiği projelerde bizzat devlet tarafından yapımcıya rant sağlanmalıdır. Böylece plan ve programı belediye tarafından yapılmış olan bu alt ve üst yapı projeleri müteahhitlere yaptırılmış olacak bu harcamalar doğan ranttan karşılanmış olacaktır.

Koyulan şartlar imalat maliyetlerini artırıyor görünse de satış fiyatlarını da olumlu etkilemektedir. Yoksa sadece siyasi bağlantılar, yerel belediyedeki ikili ilişkiler, kurumların bir birilerinin işlerine müdahalesi ile olacak iş değildir.

Kentsel dönüşümde rant iyi ve teşvik edici bir şeydir. Ancak elbette dürüstçe bir hak ediş karşısında elde edilmelidir. İmtiyazlar sadece kaos doğurur ve haksızlıklar yaratır.